Właśnie się dowiedziałeś, że któryś z Twoich zębów trzeba leczyć kanałowo? A może wiesz o tym od jakiegoś czasu i odwlekasz leczenie? Pacjenci często reagują strachem na hasło "leczenie kanałowe", więc oswójmy ten temat.

Po pierwsze warto sobie uświadomić, że leczenie kanałowe jest wielką szansą dla zęba, który kiedyś byłby skazany na usunięcie, a teraz mamy możliwość go zatrzymać. Ekstrakcja zęba i uzupełnienie powstałego braku implantem czy mostem, jest kosztowniejszą procedurą niż podjęcie się ratowania zęba, którego mamy.

Kiedy zęby wymagają leczenia kanałowego?

Jest wiele przyczyn, które doprowadzają do konieczności leczenia kanałowego. Wymaga to krótkiego omówienia budowy zęba. Wyobraźmy go sobie jako pączka z nadzieniem: w środku miazga (galaretowata tkanka, w której znajdują się naczynia i nerwy), otoczona zębiną (pączkowym drożdżowym ciastem) i polukrowana szkliwem. Miazga jest żywą częścią zęba, jeżeli wytworzy się stan zapalny i dojdzie do jej obumarcia, kwalifikujemy ząb do leczenia kanałowego.

Najczęstsze przyczyny leczenia kanałowego:

1. Próchnica, która nieleczona sięga coraz głębiej, aż dojdzie do miazgi. Może również rozwinąć się próchnica wtórna w zębie, w którym już jest wypełnienie – np. po wielu latach się ono rozszczelni, wykruszy albo ze względu na brak odpowiedniej higieny ząb ponownie zacznie się psuć. Podobna sytuacja dzieje się w "przenoszonym" opatrunku, który został założony na kilka tygodni/miesięcy, a pacjent zgłasza się na kontynuację leczenia po dłuższym czasie.

   Warto zatem podkreślić jak dużą rolę mają pacjenci w uniknięciu leczenia kanałowego: prawidłowa higiena jamy ustnej, regularne kontrole, gotowość leczenia ubytków przez pacjenta lub jego rodziców (bardzo często wymagają leczenia szóstki, które pojawiają się w jamie ustnej około 6 roku życia). Zgodnie z zasadą, że im mniejszy ubytek, tym mniejszy problem. Nie warto czekać aż się powiększy.

2. Uraz zęba prowadzący do obumarcia miazgi pod wpływem siły wstrząsu albo poprzez złamanie korony zęba i odsłonięcie miazgi,

3. Ścieranie zębów prowadzące do zniszczenia szkliwa i zębiny osłaniającej miazgę (występuje u osób, które znacznie zaciskają zęby lub nimi zgrzytają - w ciągu dnia lub w nocy - albo u których zęby są narażone na erozję w wyniku częstych wymiotów czy przyjmowania znacznej ilości kwaśnych napojów),

4. Nadmierne obciążenie zębów (u pacjentów, którzy części zębów już nie mają i nie wypełnili braków zębowych protezami lub uzupełnieniami stałymi (mosty czy implanty),

5. Choroba przyzębia - procesy zapalne toczące się w kieszonkach przenoszące się na miazgę (stąd tak ważna jest prawidłowa higiena i regularne usuwanie kamienia w gabinecie),

6. Zakażenia krwiopochodne (przez bakterie występujące podczas przebiegu chorób zakaźnych), bodźce mechaniczne, termiczne czy chemiczne - rzadko występujące, ale warte wspomnienia.

Jak przebiega leczenie kanałowe?

Nie wdając się zbytnio w szczegóły (które pasjonują dentystów, ale zdecydowanie mniej pacjentów), leczenie polega na usunięciu chorej miazgi, opracowaniu kanałów na odpowiednią długość i szerokość, dezynfekcji poprzez odpowiednie płukanie, wysuszeniu oraz ich szczelnym wypełnieniu. Podczas leczenia kanałowego konieczne jest wykonanie zdjęć RTG, które wskażą stan zęba przed leczeniem, w trakcie i po. Nie można też zapomnieć o odbudowie zęba po leczeniu kanałowym – czasem wystarczy samo wypełnienie (pot. plomba), natomiast często ze względu na znaczne zniszczenie zęba podejmowana jest decyzja o wykonaniu wkładu i korony lub innych rozwiązań protetycznych, które przedstawi lekarz dentysta.

Trwała odbudowa zęba jest bardzo ważna. Bez niej cel leczenia kanałowego może zostać zaprzepaszczony i z czasem doprowadzić do ponownego zakażenia kanałów bakteriami lub złamania zęba (a zdarzają się złamania tak niefortunne, że wymagają w konsekwencji usunięcia zęba).

Jak to jest z tym bólem?

Ząb, który wymaga leczenia kanałowego nie zawsze będzie dawał dolegliwości bólowe.Zdarza się, że obumarł dawno temu i leczenie przebiega bez znieczulenia. Niestety częściej pacjentów zmusza do wizyty u dentysty długotrwały, dokuczliwy ból. Dzieje się tak w przypadku ostrych zapaleń miazgi albo zaostrzeń jej przewlekłego stanu zapalnego. Występuje wtedy większe ryzyko, że toczący się stan zapalny obniży pH okolicznych tkanek i podane znieczulenie zadziała słabiej, gdyż rozpuści się zanim dotrze w odpowiednie miejsce. Z tego względu zaleca się regularne przeglądy oraz leczenie ubytków jak tylko się pojawią. Nie ryzykujmy długotrwałego chodzenia z dziurą w zębie, w której gromadzi się jedzenie, a ubytek się powiększa. Nie czekajmy do momentu, kiedy trudny do wytrzymania ból samoistny, ból przy gryzieniu, obrzęk czy ropień zmuszą nas do wizyty u stomatologa.

Czym jest rewizja leczenia kanałowego? Po co lekarzowi mikroskop?

Leczenie kanałowe to trudna dziedzina stomatologii, bo matka natura jest bardzo pomysłowa i potrafi uczynić cuda z anatomią zębów. Dodatkowe kanały, sposób ich połączenia i rozdzielenia, zakrzywienie albo niedrożność często powodują, że potrzebny jest specjalistyczny sprzęt – mikroskop. Niemalże zawsze wiąże się ono z hasłem rewizji leczenie kanałowego (czyli powtórnego leczenia kanałowego), która jest potrzebna, kiedy ząb był już poddany leczeniu, ale z różnych powodów wystąpiła konieczność powtórzenia (np. widać na zdjęciu RTG zmianę w kości wokół zęba lub pojawiły się u pacjenta dolegliwości bólowe).

Podsumowując, niestety niewiele osób dostrzega wagę leczenia kanałowego, a jest ono naprawdę niesamowitą szansą na utrzymanie własnego zęba. Oczywiście, starajmy się nie dopuścić do konieczności leczenia kanałowego, ale jeśli staniemy kiedyś przed wyborem: leczyć kanałowo lub usuwać ząb, nie wahajmy się przed podjęciem dobrej decyzji, jaką jest podjęcie leczenia stomatologicznego.